Wetenschappers Sanquin beloond voor onderzoek naar bestrijding van infecties bij kinderen

Richard Pouw en Mischa Keizer, wetenschappers van Sanquin, hebben prijzen in de wacht gesleept op een internationaal congres. Voor hun onderzoek naar de bestrijding van infecties bij kinderen kregen zij veel waardering op de European meeting for complement in human disease.

De promovendi van de onderzoeksgroep van Dr. Diana Wouters bij de afdeling Immunopathologie werken nauw samen met professor Taco Kuijpers van het Emma Kinderziekenhuis/AMC.
Het complementsysteem

Het complementsysteem
De jonge wetenschappers doen beide onderzoek aan het complementsysteem, een reeks eiwitten die belangrijk zijn voor het immuunsysteem. Vergeleken met antistoffen, die heel specifiek een micro-organisme herkennen, is het complementsysteem een schot hagel. De verschillende eiwitten van het complementsysteem vormen met elkaar een kettingreactie. De eerste schakel herkent en bindt bacteriën; de eiwitten aan het eind van de rit maken ze pas echt onschadelijk. Om te voorkomen dat de kettingreactie ontaardt in een lawine zijn remmende complementeiwitten betrokken, terwijl speciale beveiligers voorkomen dat ook het eigen lichaam wordt aangevallen.

De kettingreactie van het complementsysteem. Bacteriën worden herkend door MBL (boven) dat aan suikergroepen op micro-organismen bindt. Antistoffen (ab, onder) herkennen bacteriën op een heel specifieke manier. Na binding van MBL of antistoffen wordt de kettingreactie in gang gezet. Hierdoor gaat de bacterie uiteindelijk kapot, of  immuuncellen eten hem op (fagocytose).  Speciale remmers houden het complementsysteem onder controle, terwijl beveiligers de menselijke cellen beschermen tegen afbraak.                                                                                                     

Posterprijs
Richard Pouw won de prijs voor de beste wetenschappelijke poster. Zijn onderzoek spitst zich toe op de afweer tegen meningococcen bij kleine kinderen. Deze bacteriën, veroorzakers van hersenvliesontsteking, leiden het immuunsysteem om de tuin. Ze vermommen zich met kenmerken van menselijke cellen, waardoor de beveiligers van het complementsysteem ze bescherming bieden. Hierdoor kunnen deze bacteriën ongestoord hun gang gaan. Richard onderzoekt methodes om de beveiligers weg te houden van de bacteriën waardoor wellicht een betere behandeling tegen meningococceninfectie mogelijk wordt.

Prijs voor beste presentatie
Mischa Keizer bestudeert een schakel aan het begin van de kettingreactie van het complementsysteem. Dit eiwit, genaamd MBL, is bij een deel van de bevolking verlaagd aanwezig in het bloed. Bij mensen met een verzwakte afweer zou dit tot extra infecties kunnen leiden. Een groep kinderen met lage MBL bloedspiegels kreeg uit plasma gezuiverd MBL toegediend als potentieel medicijn. Hun weerstand was heel laag, omdat ze behandeld werden voor kanker. Helaas viel de werking van het product tegen. Mischa heeft onderzocht hoe dit kwam, en toonde aan dat zodra MBL in het bloed van de patiëntjes kwam, de complementremmers voorkwamen dat het zijn functie kon uitoefenen. Verder onderzoek naar bijvoorbeeld verbeterde zuiveringsmethodes of het gebruik van een recombinant preparaat moet uitwijzen of het mogelijk is de remmers op afstand te houden. Mischa Keizer werd beloond met de prijs voor de beste presentatie.

eerder gepubliceerd op: http://www.sanquin.nl/actueel/bloed-en-infectie/wetenschappers-sanquin-beloond-voor-onderzoek-infecties-bij-kinderen/

Warme zomer - natte herfst

Maak je borst maar nat. Een warme Noordzee staat garant voor regen en onweer in de herfst. De zomer van 2013 was warm en droog. De moerasplanten in mijn tuin hadden zwaar te lijden. Dat zijn de planten die het best gedijen in onze tuin, die gemiddeld  maar nauwelijks boven het grondwaterniveau staat. Gemiddeld dan. Want de regen valt niet gelijkmatig verspreid over het jaar; als het regent, houdt het vaak niet meer op. Zo niet deze zomer. Door de droogte had ik tientallen gieters slootwater nodig om de hortensia’s overeind te houden. Door een te laag grondwaterpeil klemde de houten achterom.

Warme Noordzee

Na een  warme zomer als die van dit jaar blijft de zee nog lang opgewarmd. Dat komt door de zogenaamde warmtecapaciteit van water. Water verandert langzamer van temperatuur dan lucht of land. Aan het begin van de zomer duurt het even voor het zeewater op temperatuur komt. Is het water een keer lekker opgewarmd dan kan het die warmte lang vast houden. In de herfst komt koude lucht van de noordpool naar ons land. Het zeewater verdampt, de warme, vochtige lucht stijgt op, koelt af in de koude luchtlaag erboven en het water condenseert in de vorm van buien.

Maar het kan nog heftiger. Door grote temperatuurverschillen ontstaat wrijving tussen de verschillende luchtlagen boven zee.  Hierdoor kan een spanningsveld opbouwen, met elektrische ontladingen tot gevolg: onweer. In gigantisch hoge onweerswolken van wel 10 kilometer hoog bewegen krachtige luchtstromen omhoog en omlaag. Dit gaat gepaard met valwinden, windstoten of windhozen en soms hagel.  Door de westenwind hebben vooral de kustprovincies hier last van.

Neerslagoverschot

Neerslagoverschot 23 augustus
Hoe roder hoe droger                   

Neerslagoverschot 15 september
Amsterdam-Noord nog steeds aan
 de droge kant, ondanks alle regen.

Het is de laatste jaren meer gaan regen in Nederland. Fellere buien, meer millimeters per jaar. In diverse weerstations wordt de hoeveelheid neerslag gemeten. Om te weten hoe droog het in de tuin is heb je meer aan het neerslagoverschot. In dit getal zit ook de verdamping meegerekend. Het neerslagtekort bij droogte heet in de boeken van de KNMI een negatief neerslag overschot.

Hoewel de tuin officieel nog steeds te droog is, staan de planten er weer goed doorwaterd bij. Sterker nog, sommige buigen door alle nattigheid diep voorover.  De achterom gaat weer moeiteloos open en dicht en mijn regenpak en –laarzen zitten weer permanent in mijn tas. Hoewel niet van harte, ben ik weer helemaal klaar voor de herfst. 

Fijn die natuur, maar liever niet in mijn eigen tuin

Kan je deze gewoon eten? Een paar jongetjes keken verbaasd toe hoe ik een braam van de buurtstruik plukte en in mijn mond stopte. Wat is er heerlijker dan opgroeien met zo’n bramenstruik langs de weg van huis naar school? Hoeveel bramen ik daar met de kinderen niet terloops geplukt heb…. Soms gingen we naar het Twiske, als we een emmertje vol nodig hadden om bramentaart of bramenjam mee te maken. Daar wisten we precies die verwilderde plekjes te vinden. Want verwilderen, dat kunnen deze struiken heel goed. Hoe dat precies in zijn werk gaat kunnen we ook heel dicht bij huis bekijken. Buurmans tuin is namelijk een grote wildernis. Een echt reservaat voor vogels, egels en veel andere dieren uit Amsterdam-Noord. Een blik over de schutting en je ziet nog een aantal fruitbomen staan, verscholen onder het geweld van een aantal in-  en uitheemse gewassen die de tuin over hebben genomen. Buurman kan niet meer naar achter doorlopen. 

Woekerende vogelkers

Worteluitlopers van de vogelkers

De hardnekkigste struik is zonder twijfel de Amerikaanse vogelkers, ook wel bospest genoemd. Hele duingebieden neemt deze plant over, en naast buurmans tuin ook die van ons. Worteluitlopers kruipen met het grootste gemak onder de schutting door en overal ontspruiten nieuwe vogelkersjes. Die ik met de groots mogelijke moeite eruit kan rukken, maar vaak ook niet meer. Resistent als ze zijn tegen glyfosaat, is het voortdurend afknippen en het planten van sterke, concurrerende bodembedekkers het enige dat ik kan doen.  Met een telescoopsnoeizaag  proberen we wat van de bovenkant van buurmans bos af te krijgen. Maar voor elke afgezaagde tak komen er tien terug.

Het uiteinde van de braamrank
dringt de grond in en schiet wortel 

Dan de braam, die heeft een andere tactiek. Die verspreidt zich bovengronds. Met een enorme snelheid groeien zijn takken alle kanten uit. Met gemak reiken ze met grote bogen over de schutting, net zo lang totdat de uiteinden de grond raken. Het kopje dringt de aarde in, schiet wortel en een nieuwe bramenstruik is een feit.

Ik laat de jongetjes een paar bramen zien die rijp en heerlijk zoet zijn en geef er meteen eentje aan de hond, die er ook verzot op is. Fijn al die natuur dicht bij huis, maar soms liever niet in mijn eigen tuin.