Serum voor kweekcellen en oogdruppels

Serum is een breed inzetbaar bloedproduct. Bij Sanquin hebben we er nieuwe toepassingen voor ontwikkeld. Het wordt ingezet als groeimiddel voor kweekcellen die voor kankertherapie zijn bestemd. Daarnaast loopt er onderzoek naar de toepassing van donorserum als oogdruppels voor patiënten met zeer droge ogen.

Serum maken

Bij een bloeddonatie loopt het gedoneerde bloed in een zak met antistollingsmiddel. Als we dat weglaten, gaat het bloed gaat dus stollen. Het mooie is dan dat de bloedplaatjes allerlei groeifactoren uitscheiden. Die komen terecht in de vloeistof die overblijft na het stollen, het serum.

Pokon voor kweekcellen

Serum is daardoor een uitstekend groeimedium voor kweekcellen. Dat gebruiken we bij Sanquin bijvoorbeeld bij een klinische studie, in samenwerking met het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis (AVL). Ons Laboratorium voor Celtherapie isoleert immuuncellen uit stukjes tumorweefsel van melanoompatiënten uit het AVL. Die cellen zijn zeer waarschijnlijk gericht tegen de tumor. In het lab kweken we de immuuncellen op tot echt enorme aantallen, waarbij we het serum als een soort Pokon aan de celkweek toevoegen. Daarna krijgt de patiënt de cellen terug, zodat zijn immuunsysteem meer kans heeft om deze agressieve tumor uit te schakelen.

Serumoogdruppels

Die groeifactoren maken serum ook heel geschikt als oogdruppels voor patiënten met zeer droge ogen, zoals wel voorkomt bij reuma, het syndroom van Sjögren -een autoimmuunziekte- of na stamceltransplantatie. Net als echt traanvocht zijn serumoogdruppels in staat om wondjes op het hoornvlies actief te herstellen en littekenvorming tegen te gaan. Gewone oogdruppels helpen niet bij deze patiënten.

Op dit moment worden serumoogdruppels gemaakt uit hun eigen bloed. We onderzoeken nu of dat ook uit donorbloed kan - veel makkelijker voor de patiënt. Die moet nu nog regelmatig naar een daarin gespecialiseerd ziekenhuis reizen om een zakje bloed te geven, een flinke belasting. Bovendien is spoedproductie van druppels niet altijd mogelijk, meestal maakt een ziekenhuis deze maar een maal per week. Daarom willen we testen of we die druppels ook van serum van onze bloeddonors kunnen maken.

De eerste donordruppels zijn nu ingevroren en worden later dit jaar getest bij een groep patiënten van het Radboudumc in Nijmegen. We hopen dat het oogdruppelonderzoek positief uitpakt en dat Sanquin binnenkort oogdruppels van donorserum kan gaan aanbieden. Zodat patiënten met droge ogen altijd een voorraadje in huis hebben en niet meer misgrijpen.

Bij Sanquin kan je verschillende soorten donaties geven: volbloed, plasma, bloedplaatjes en stamcellen.

Dirk de Korte is manager Product-& Procesontwikkeling Bloedtransfusietechnologie en senior onderzoeker bij de afdeling Bloedcelresearch.

Eerder gepubliceerd op: http://www.sanquin.nl/actueel/blog-overzicht/serum-voor-kweekcellen-en-oogdruppels/